Biznesowo o prawie i podatkach.

Jak wyjść ze spółki jawnej lub komandytowej?

artykuł DT jak wyjsc

Wyjście ze spółki jawnej lub komandytowej – jak najlepiej?

 

Wielu z naszych Czytelników, a także ja (jako autor niniejszego artykułu), jest wspólnikami w spółce jawnej lub komandytowej. Wynika to m.in. stąd, że spółki te są jednymi z najatrakcyjniejszych form prowadzenia biznesu w Polsce. Zapewniają korzystne opodatkowanie, a jednocześnie – przy odpowiedniej strukturze – dają bezpieczeństwo osobom prowadzącym biznes. Bywa jednak, że dana osoba chce wycofać się ze spółki jawnej lub komandytowej, w której jest wspólnikiem.

Z niniejszego oraz kolejnego artykułu z tej serii dowiesz się, Czytelniku, w jaki sposób można wystąpić ze spółki jawnej lub komandytowej i jakie są tego skutki.

 

Przyczyną odejścia ze spółki może być chęć zakończenia aktywności gospodarczej, przekazanie interesu dzieciom, różnica zdań ze wspólnikiem, restrukturyzacja biznesu, jak i wiele innych.

Niezależnie od przyczyny, wyjść ze spółki jawnej lub komandytowej można na kilka sposobów. Do najczęściej stosowanych należy zaliczyć:

  1. Sprzedaż lub darowizna ogółu praw i obowiązków posiadanego przez wspólnika w spółce jawnej lub komandytowej.
  2. Umowne wystąpienie wspólnika ze spółki.
  3. Likwidacja dotychczasowej spółki i przeniesienie przedsiębiorstwa na inną spółkę.

 

„Udział” zwany ogółem praw i obowiązków

Zanim przejdziemy do omawiania poszczególnych sposobów wyjścia ze spółki jawnej lub komandytowej, należy się Czytelnikowi słowo wyjaśnienia:

W spółkach osobowych, a do takich zaliczamy spółkę jawną oraz komandytową, każdy wspólnik posiada ogół praw i obowiązków (zwanego w dalszej części artykułu „OPIO”) co jest odpowiednikiem udziału w spółce z o.o. Każdy wspólnik w spółce jawnej lub komandytowej ma zawsze tylko jedno OPIO, które jest niepodzielne. Oznacza to, że jeśli chcemy sprzedać nasze OPIO dwóm osobom – każdy może nabyć po ½ udziału OPIO (mamy wówczas do czynienia z tzw. wspólnikiem zbiorowym). Nie możemy podzielić naszego OPIO na dwa i sprzedać każdemu pojedynczych praw i obowiązków. Inaczej jest w spółce  z o.o., gdzie przeważnie każdy wspólnik posiada po kilka lub kilkadziesiąt udziałów i każdy z nich może sprzedać osobno. 

 

ROZWIĄZANIE 1: Sprzedaż ogółu praw i obowiązków

Rozwiązanie pierwsze, czyli sprzedaż ogółu praw i obowiązków posiadanego wspólnika na rzecz osoby trzeciej, to rozwiązanie najprostsze od strony formalnej, lecz często najmniej korzystne podatkowo.

Polega ono na zawarciu umowy sprzedaży pomiędzy sprzedającym i kupującym. Umowa taka nie wymaga żadnej szczególnej formy – zalecana jest jednak co najmniej forma pisemna. Może być również wymagana uchwała wspólników spółki wyrażających zgodę na sprzedaż. Jak każda umowa sprzedaży, tak i umowa sprzedaży OPIO, powinna być starannie przygotowana, aby zabezpieczać interesy zarówno sprzedającego (przede wszystkim otrzymanie zapłaty), jak i kupującego. Do zapłaty wspólnikowi wynagrodzenia za sprzedawane OPIO zobowiązany jest kupujący, lecz gwarantem zapłaty tej ceny mogą być inne podmioty, jak np. spółka, z której wychodzi zbywca OPIO. Umożliwia to stosowanie różnych form zabezpieczenia, takich jak poręczenia, hipoteki, poddanie się egzekucji, gwarancje ubezpieczeniowe, zastaw itp.

Często umowę sprzedaży ogółu praw i obowiązków poprzedza badanie prawne spółki przeprowadzane przez kupującego za zgodą wspólników spółki.

Skutki podatkowe sprzedaży ogółu praw i obowiązków

W przypadku sprzedaży OPIO opodatkowaniu według skali podatkowej podlega różnica pomiędzy ustaloną ceną, a wydatkami poniesionymi na objęcie OPIO. Ewentualnie kosztem mogą być również inne udokumentowane wydatki poniesione przez wspólnika (sprzedającego) na objęcie OPIO.

W praktyce wydatki na objęcie ogółu praw i obowiązków są często niewielkie, dlatego sprzedawca jest zobowiązany do zapłaty wysokiego podatek dochodowego.

Sprzedaż OPIO wiąże się również z opodatkowaniem transakcji podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% od ustalonej ceny.

Darowizna ogółu praw i obowiązków

 

Alternatywą dla sprzedaży ogółu praw i obowiązków może być darowizna. Ze względów podatkowych darowiznę OPIO warto rozważyć na rzecz osoby najbliższej (np. syn, córka, żona, wnuki).

Umowę darowizny ogółu praw i obowiązków należy zawrzeć w formie aktu notarialnego.

 

ROZWIĄZANIE 2: Umowne wystąpienie wspólnika

Umowne wystąpienie ze spółki od strony formalnej polega na zmianie umowy spółki jawnej lub komandytowej tak, że w pierwszej kolejności do spółki przystępuje nowa osoba (jeśli w spółce dotychczas było tylko dwóch wspólników), a następnie wspólnik chcący wyjść ze spółki oświadcza, że występuje (na co z kolei wyrazić zgodę muszą pozostali wspólnicy). Następnie pozostali w spółce wspólnicy zmieniają umowę spółki uwzględniając zmiany osobowe wśród wspólników.  W dokumencie będącym zmianą umową spółki określa się kwotę, jaką spółka ma wypłacić występującemu wspólnikowi.

Taka zmiana umowy spółki wymaga wizyty u notariusza.

Skutki podatkowe wystąpienia ze spółki jawnej (komandytowej)

Pod względem podatkowym rozliczenie wystąpienia ze spółki jest bardziej skomplikowane niż sprzedaż OPIO. W przypadku otrzymania środków pieniężnych z tytułu wystąpienia ze spółki po stronie wspólnika powstaje przychód, ale do przychodu tego nie zalicza się tego, co w czasie funkcjonowania spółki zostało opodatkowane jako wspólnika dochód ze spółki i nie zostało to wspólnikowi dotychczas wypłacone.

Tak jak w przypadku sprzedaży OPIO, również przy wystąpieniu kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione na objęcie OPIO.

Co istotne, w przypadku wystąpienia ze spółki dochód, jaki osiągnie występujący wspólnik w postaci środków otrzymanych za wystąpienie, zalicza się do źródła „działalność gospodarcza”, co umożliwia użycie liniowej stawki opodatkowania (19%).

Występujący wspólnik może też otrzymać inne składniki majątkowe niż środki pieniężne – np. nieruchomość lub samochód, który dotychczas należał do spółki. Wówczas skutki podatkowe należy ocenić osobno dla każdego przypadku.

 

ROZWIĄZANIE 3: Likwidacja spółki i przeniesienie biznesu na nową spółkę

Trzecie rozwiązanie przewiduje likwidację spółki oraz przeniesienie dotychczasowego przedsiębiorstwa na nową spółkę. Jest to rozwiązanie niosące za sobą bardzo liczne korzyści, w tym podatkowe, ale jednocześnie jest najbardziej skomplikowane pod względem formalnym. Często korzyści przewyższają jednak koszty.

Od strony formalnej jest to coś więcej niż tylko likwidacja. Likwidacja powinna zostać poprzedzona założeniem nowej spółki np. przez osoby, które będą kontynuowały prowadzenie biznesu – np. dzieci wspólnika – oraz jej dołączeniem do dotychczasowej spółki (z której ustępujący wspólnik chce wyjść). Ostatnim krokiem jest likwidacja starej spółki i podział majątku pomiędzy wspólnika, który chce z niej wyjść oraz nową spółką. Wspólnik ustępujący powinien otrzymać środki pieniężne w odpowiedniej kwocie, a nowa spółka całe przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów podatkowych oraz Kodeksu Cywilnego.

Powyższe działania są najkorzystniejsze podatkowo, gdyż otrzymanie majątku przez wspólników w wyniku likwidacji spółki nie jest opodatkowane PIT (podatkiem dochodowym od osób fizycznych). To oznacza, że środki pieniężne, które otrzyma ustępujący wspólnik tytułem likwidacji spółki, nie będą opodatkowane.

Wydanie przedsiębiorstwa nowej spółce spowoduje zmianę właściciela wszelkich składników majątku i nie będzie się to wiązało z sukcesją ani na gruncie prawa cywilnego, ani administracyjnego, ani podatkowego. Przed wdrożeniem tego rozwiązania należy więc dogłębnie przeanalizować jego skutki, w szczególności w zakresie:

  • kluczowych umów z kontrahentami,
  • ewentualnych kredytów / leasingów itp.,
  • otrzymanych dotacji,
  • wykorzystywanych decyzji administracyjnych (pozwoleń, wpisów itp.),
  • innych kluczowych obszarów w których zmiana właściciela może spowodować konieczność podjęcia dodatkowych czynności.

Podsumowanie

Nieprzemyślane wyjście ze spółki jawnej lub komandytowej może spowodować przykre konsekwencje dla występującego wspólnika. Przed przystąpieniem do działania warto sprawdzić, która z opcji jest w danym przypadku najkorzystniejsza.

Jako kancelaria przeprowadzaliśmy każdą z opisanych procedur wielokrotnie, dlatego – najprawdopodobniej – będziemy w stanie wskazać również Tobie najkorzystniejsze rozwiązanie.

 

W kolejnym artykule przedstawiam trzy przykłady wyjścia ze spółek jawnych i komandytowych – kliknij tutaj, by przeczytać.

 

Witold Chmarzyński

Radca prawny / wspólnik

 

A może powiadomienie o kolejnych ważnych publikacjach i artykułach? Zapraszamy do zapisu na naszą mailową prenumeratę informacyjną – raz w miesiącu przesyłamy zestawienie opublikowanych artykułów na blogach eksperckich  DoradcaTransakcyjny.pl i Elektromobilność.com.

Witold Chmarzyński
Radca prawny / Wspólnik
Podziel się z innymi:

Jeśli masz pytania związane z przedstawionym zagadnieniem,
skontaktuj się z nami.

Strona zapisuje pliki cookies na Twoim komputerze. Dowiedz się więcejRozumiem