Biznesowo o prawie i podatkach.

W ramach najnowszej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii i niektórych innych ustaw (projekt z 19 marca 2021 r. – numer z wykazu UD 107 przekazany do Komisji Prawniczej – dalej: Ustawa Nowelizująca) przewidziano zmianę w ustawie z  19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (dalej: UGNRSP).  Na mocy art. 2 Ustawy Nowelizującej dodano do UGNRSP art. 39 ust. 2 pkt 2a. Zgodnie z dodanym zapisem niektóre spółki Skarbu Państwa (w tym te z sektora energetycznego) będą mogły wydzierżawić ziemię rolną z tzw. Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (dalej: Zasób) na cele budowy instalacji odnawialnych źródeł energii poza procedurą przetargową, która dotyczy niemalże wszelkich innych podmiotów.

Przetarg o dzierżawę gruntu z Zasobu Własności Rolnej

Do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa wchodzi aktualnie ok 31 427 ha gruntów, z czego 1 551,5 ha jest niezagospodarowanych, a pozostała część wydzierżawiona. Aktualnie, aby wydzierżawić grunt z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR), który zarządza Zasobem, przeprowadza przetarg w postaci konkursu ofert pisemnych lub w postaci publicznego przetargu ustnego. Ustęp 2 art. 39 UGNRSP wskazuje wyjątki, kiedy nie stosuje się procedury przetargowej w celu wydzierżawienia gruntu z Zasobu. Zgodnie z przywołanym przepisem nieruchomość rolną można wydzierżawić poza procedurą przetargową spółce Skarbu Państwa, ale tylko utworzonej przez KOWR. Są to zwykle spółki zajmujące się hodowlą roślin uprawnych lub zwierząt gospodarskich.

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja w przepisach dot. dzierżawy gruntu?

Ustawa Nowelizująca zakłada dodanie kolejnego wyjątku od przeprowadzania procedury przetargowej w celu wydzierżawienia gruntu, zgodnie z którym wydzierżawienie nieruchomości rolnej z Zasobu będzie możliwe na rzecz spółek kapitałowych, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 marca 2010 r. o szczególnych uprawnieniach ministra właściwego do spraw aktywów państwowych oraz ich wykonywaniu w niektórych spółkach kapitałowych lub grupach kapitałowych prowadzących działalność w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2173), w celu budowy, modernizacji lub rozbudowy urządzeń lub instalacji związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej, zapewniających bezpieczeństwo i podtrzymujących funkcjonalność mienia ujawnionego w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, o którym mowa w art. 5b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1856);”.

Zapis ten brzmi dość skomplikowanie, niemniej w praktyce nie jest on aż tak trudny do interpelacji. Uprzywilejowane w procesie dzierżawy ziemi rolnej z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa będą spółki kapitałowe Skarbu Państwa prowadzące działalność w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych, których mienie zostało ujawnione w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej.

Warunki dla spółek państwowych wynajmujących grunt pod OZE

Zgodnie z Ustawą Nowelizującą, spółki te będą mogły wydzierżawić ziemię rolną z Zasobu np. w celu budowy instalacji OZE (farma wiatrowa, fotowoltaiczna, itp.) o ile dana instalacja OZE zapewni bezpieczeństwo i podtrzyma funkcjonalność mienia ujawnionego w jednolitym wykazie obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej, o którym mowa w art. 5b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym.  Do infrastruktury krytycznej należy zaliczyć np. elektrownie, sieć przesyłową energii elektrycznej jak i sieć dystrybucyjną energii elektrycznej. W posiadaniu takiej infrastruktury są np. znane wszystkim spółki dystrybuujące energię eklektyczną, jak np. Enea Operator Sp. z o.o., Energa – Operator S. A. Tauron Dystrybucja S. A. czy PGE Dystrybucja S. A.

Powyższa definicja pozwala niemal bez ograniczeń wydzierżawiać grunty rolne z Zasobu spółkom Skarbu Państwa z sektora energetycznego. Nie jest problemem, aby uzasadnić, że instalacja OZE (np. farma PV) wpływa na bezpieczeństwo i podtrzymanie funkcjonalności mienia wchodzącego w skład infrastruktury krytycznej. Jest to niezwykle szerokie sformułowanie, pod które można podciągnąć niemalże każdą inwestycję w odnawialne źródła energii.

Jak uzasadnia Ustawę Ministerstwo Klimatu i Środowiska?

Uzasadnienie Ustawy Nowelizującej (dalej: Uzasadnienie) w powyższym zakresie jest niespójne. Ustawodawca (MKiŚ) wskazuje, że powyżej opisana zmiana przyczyni się do realizacji celów unijnych w zakresie udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto, dlatego konieczne jest umożliwienie szybkiego dostępu do gruntów, na których będą realizowane takie inwestycje. Dlaczego taki szybki dostęp mają mieć tylko spółki Skarbu Państwa i jak to się ma do ochrony infrastruktury krytycznej, o której mówi nowelizowany przepis – tego Ministerstwo nie wyjaśnia. Zyski KOWR z dzierżawy gruntów pod instalacje OZE, które stanowią kolejny argument za powyższą zmianą, przytoczony przez MKiŚ w Uzasadnieniu, tylko potwierdza intencje ustawodawcy. Bezpieczeństwo i funkcjonowanie infrastruktury krytycznej wydaje się być pretekstem dla niesłusznego uprzywilejowania spółek Skarbu Państwa przy dzierżawie gruntów pod instalacje OZE.

Grunt pod fotowoltaikę i OZE jest towarem deficytowym

Dziś grunt, na którym można wybudować farmę fotowoltaiczną lub turbinę wiatrową ma dużą wartość i jest towarem deficytowym. Uprzywilejowanie spółek Skarbu Państwa, w szczególności z sektora energetycznego, jest kolejnym krokiem faworyzującym te podmioty na rynku OZE. Podmioty te zyskują niezgodną z prawem unijnym przewagę konkurencyjną pod bardzo wątłym uzasadnieniem dbałości o infrastrukturę krytyczną. Zmiana ta wpisuje się, niestety, w szerszą politykę spółek Skarbu Państwa, które poza mechanizmami wolnorynkowymi, próbują zdominować rynek OZE. Takim przejawem działania niezgodnego z wolną konkurencją są coraz częstsze bezzasadne odmowy wydawania warunków przyłączania. Próba przyznania na podstawie Ustawy Nowelizującej spółkom Skarbu Państwa pierwszeństwa w dzierżawie gruntów rolnych z Zasobu pod budowę instalacji OZE wpisuje się powyższe działania.

W CCLaw znamy  się zarówno na dzierżawie gruntów pod fotowoltaikę i OZE, jak i walczymy z niesłusznymi odmowami wydania warunków przyłączenia instalacji do sieci – często walka ze spółkami energetycznymi kończy się Klienta i naszym sukcesem. Jeśli są Państwo w potrzebie konsultacji, zapraszamy do kontaktu mailowego z biurem kancelarii.

A może powiadomienie o kolejnych ważnych publikacjach i artykułach o nieruchomościach komercyjnych? Zapraszam do obserwowania naszego Facebooka i Linkedina oraz do zapisu na naszą mailową prenumeratę informacyjną – raz w miesiącu przesyłamy zestawienie informacji o aktualnych zmianach w prawie i opublikowanych artykułach z naszego bloga.