W dniu 21 sierpnia 2019 roku weszła w życie część nowelizacji przepisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, na podstawie której podwyższono wysokość opłat, które przedsiębiorca będzie zobowiązany zapłacić w postępowaniu cywilnym.
Aby wszcząć postępowanie cywilne konieczne jest uiszczenie stosownej opłaty sądowej. Obowiązek jej zapłaty powstaje z chwilą wniesienia pisma do sądu. Pisma procesowe, które podlegają opłacie zostały wymienione bezpośrednio w ustawie z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Wspomniana ustawa reguluje kilka rodzajów opłat, które co do zasady są uzależnione od rodzaju roszczenia przedsiębiorcy.
Rodzaje opłat w sprawach cywilnych
Obecnie wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje opłat, tj. stałą, stosunkową, podstawową oraz opłatę tymczasową. Krótko charakteryzując każdy z wymienionych powyżej rodzajów opłat należy wskazać, że:
Opłata stała – pobierana jest zazwyczaj w sprawach niemajątkowych, tj. w sprawach o rozwiązanie spółki, wyłączenie wspólnika, uchylenie uchwały wspólników czy też stwierdzenia nieważności uchwały. Do momentu wejścia w życie nowelizacji, opłata za wymienione pozwy wynosiła 2.000,00 zł. Obecnie zwiększono ją o 250 % dotychczasowej wartości i wynosi 5.000,00 zł.
Nowością jest również wprowadzenie opłaty stałej w sprawach o charakterze majątkowym, tj. przykładowo w postępowaniu o zapłatę. Dotychczas – poza sprawami rozpoznawanymi w postępowaniu uproszczonym – w tego rodzaju sprawach pobierana była opłata stosunkowa, która wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu (tzw. wps), czyli podanej w pozwie wartości pieniężnej.
Obecnie wprowadzono tzw. widełki, na podstawie których dokonuje się klasyfikacji wysokości opłat. W przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu nie jest większa niż 20.000,00 zł przedsiębiorca musi liczyć się z tym, że będzie musiał zapłacić więcej. Wysokość opłat wzrosła statystycznie o 33% dotychczasowej wartości. Jednak w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu przekroczy już nawet o złotówkę dany próg – zakwalifikuje się do progu, w którym będzie obowiązywać wyższa opłata stała. W tym przypadku przedsiębiorca zapłaci więcej o ponad 250 % dotychczasowej wartości opłaty. Przykładowo w sprawie, gdzie wartość przedmiotu sporu miałaby wynosić 16.000 zł – poprzednio przedsiębiorca uiściłby opłatę stosunkową w wysokości 5% tej wartości, tj. 800 zł. Jednakże na chwilę obecną zapłaci on opłatę stałą, która zgodnie z wartością przyjętą dla tego progu będzie wynosić 1.000,00 zł.
Wysokość opłat
Wysokość opłat stałych w przypadku roszczeń majątkowych przedstawia się na chwilę obecną w następujący sposób:
- wartość przedmiotu sporu wynosi od 1 zł do 500 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 30 złotych;
- wartość przedmiotu sporu wynosi ponad 500 złotych do 1500 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 100 złotych;
- wartość przedmiotu sporu wynosi ponad 1500 złotych do 4000 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 200 złotych;
- wartość przedmiotu sporu wynosi ponad 4000 złotych do 7500 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 400 złotych;
- wartość przedmiotu sporu wynosi ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 500 złotych;
- wartość przedmiotu sporu wynosi ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 750 złotych;
- wartość przedmiotu sporu wynosi ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – uiszcza się opłatę stałą w kwocie 1 000 złotych.
W przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu przekroczy 20.000,00 zł – przedsiębiorca jak dotychczas zapłaci jak dotychczas 5% tej wartości. Maksymalna wysokość opłaty stosunkowej wynosi 200.000,00 zł. Oznacza to, że w sytuacji, gdy wartość przedmiotu sporu przekroczy 4.000.000 zł, należna będzie opłata w wysokości maksymalnej opłaty stosunkowej, tj. 200.000,00 zł. Dotychczas opłata maksymalna wynosiła 100.000,00 zł.
W konsekwencji, przedsiębiorca niejednokrotnie będzie musiał zapłacić więcej za złożenie pozwu, apelacji, zażalenia czy też np. wpisu w księdze wieczystej.
Opłata tymczasowa – pobierana jest w sprawach o prawa majątkowe, w których na chwilę wniesienia powództwa nie da się ustalić wartości przedmiotu sporu. W tej sytuacji Sąd wyznaczy wartość tej opłaty indywidulanie dla danej sprawy. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 2 000 złotych, a w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym od 300 złotych do 20 000 złotych. Wartość opłaty ostatecznej jest ustalona dopiero po przeprowadzeniu postępowania cywilnego i zostaje wskazana w orzeczeniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji. Problemy z określeniem wartości przedmiotu sporu pojawiają się przede wszystkim w sprawach z zakresu ochrony własności intelektualnej, znaków towarowych czy sprawach dotyczących nieuczciwej konkurencji.
Dodatkowo w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewidziano opłatę podstawową. Jest ona pobierana w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej i wynosi 30 złotych.
Wartość przedmiotu sporu – na co zwrócić uwagę w praktyce?
Przechodząc jednak z wiedzy teoretycznej na praktykę zawodową, należy wskazać, że wielokrotnie już samo prawidłowe ustalenie wartości przedmiotu sporu sprawia przedsiębiorcom problemy. Aby prawidłowo ustalić tą wartość należy bowiem zabrać pod uwagę szereg czynników takich jak wykluczenie kwoty przedawnionej lub jeszcze niewymagalnej, termin przedawnienia czy też termin wymagalności roszczenia. Prawidłowe ustalenie wartości przedmiotu sporu niewątpliwe jest istotne już na etapie przedsądowym. Nieprawidłowe jej określenie będzie miało co do zasady różne negatywne skutki dla przedsiębiorcy. Przykładowo w przypadku powództwa o zapłatę, gdy wartość przedmiotu sporu jest większa od wartości rzeczywiście przysługującego roszczenia skutkiem będzie oddalenie powództwa w zakresie przekraczającym wartość wierzytelności, co w konsekwencji będzie oznaczać, że przedsiębiorca wniósł opłatę w zawyżonej wysokości i nie będzie mógł żądać jej zwrotu. Co więcej – w tym zakresie będzie traktowany jako strona przegrywająca zobowiązana do proporcjonalnego zwrotu kosztów poniesionych przez drugą stronę. Jeśli jesteś przedsiębiorcą i masz problemy z precyzyjnym ustaleniem wartości przedmiotu sporu pamiętaj, że jest to kwestia kluczowa, dlatego warto skonsultować ją z doświadczonym specjalistą lub kancelarią.
A może powiadomienie o kolejnych ważnych publikacjach i artykułach? Zapraszam do zapisu na naszą mailową prenumeratę informacyjną – raz w miesiącu przesyłamy zestawienie informacji o aktualnych zmianach w prawie i opublikowanych artykułów z naszego bloga.
Autor:
Anna Cudek, Radca Prawny