Biznesowo o prawie i podatkach.

Lokalne zasady planistyczne – miejscowe plany zagospodarowanie przestrzennego (MPZP), decyzja o warunkach zabudowy (WZ).

Aby móc rozpocząć budowę, planowana inwestycja musi być zgodna z lokalnymi zasadami dotyczącymi ładu przestrzennego. Lokalne reguły planistyczne powinny określać miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Niestety, są one uchwalone dla niewielkiej części kraju. Brakuje ich zwłaszcza dla terenów położonych poza skupiskami ludzkimi, w tym dla obszarów rolnych, na których na ogół realizuje się farmy fotowoltaiczne.

Gdy brak jest MPZP do realizacji inwestycji konieczne jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy (WZ), którą wydaje wójt/burmistrz/prezydent miasta.

Uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy (WZ): zasada dobrego sąsiedztwa a OZE.

Przez wiele lat barierą w uzyskiwaniu WZ dla instalacji OZE była tak zwana zasada dobrego sąsiedztwa. Warunkiem wydania WZ co do zasady jest bowiem – w uproszczeniu – aby co najmniej jedna sąsiednia nieruchomość mająca dostęp do drogi publicznej była zabudowana w podobny sposób. A przecież farm fotowoltaicznych z reguły nie stawia się tuż obok innej.

Z obowiązku zachowania dobrego sąsiedztwa wyłączona była infrastruktura techniczna, dla której WZ można było wydać bez względu na charakter i rodzaj okolicznej zabudowy. W tym stanie prawnym pojawiało się orzecznictwo uznające instalacje OZE za rodzaj infrastruktury technicznej zwolnionej z obowiązku przestrzegania zasady dobrego sąsiedztwa. Kwestia była jednak spora i wiele organów administracyjnych oraz sądów skłaniało się do interpretacji przeciwnej.

Ustawodawca postanowił ten spór rozwiązać i – jak wynika z uzasadnienia ustawy – ułatwić rozwój energetyki odnawialnej: nowelizacją, która weszła w życie 29 sierpnia 2019 r. wpisano do art. 61 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprost, że dla inwestycji OZE można wydawać WZ bez konieczności zachowania zasady dobrego sąsiedztwa.

Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym a praktyki organów gminy

Wydawało się zatem, że odpadną przeszkody w uzyskiwaniu WZ dla farm fotowoltaicznych (warto pamiętać, że wiatraki prądotwórcze mogą być budowane wyłącznie jeśli przewidziano je w MPZP). No właśnie – wydawało się.

Choć ustawa wprost wyłącza konieczność spełnienia wymogu dobrego sąsiedztwa przy wydawaniu WZ dla instalacji OZE, bardzo powszechną praktyką jest, że organy gminy odmawiają wydawania takich decyzji z powodu … niespełnienia przez planowaną inwestycję warunku dobrego sąsiedztwa.

Negatywna decyzja o warunkach zabudowy – błędne uzasadnienia organów gminy

Uzasadnienia bywają bardzo różne. Urzędy albo zupełnie pomijają wyżej wymienioną nowelizację (bo o niej nie wiedzą, lub udają, że nie wiedzą). Względnie stwierdzają, że wprawdzie wymóg dobrego sąsiedztwa został wprost wyłączny, ale dla wydania WZ konieczna jest zgodność inwestycji z przepisami odrębnymi, a przecież przepisy odrębne nakazują zachowanie ładu przestrzennego, którego elementem jest zasada dobrego sąsiedztwa.

Niektórzy – z całkowicie niezrozumiałych powodów – wywodzą również, że instalacja fotowoltaiczna o mocy większej niż 500kW nie jest zwolnioną z warunku dobrego sąsiedztwa instalacją OZE, ale urządzeniami produkcyjnymi, które regule dobrego sąsiedztwa podlegają.

Pojawiają się różne inne mniej lub bardziej absurdalne uzasadnienia wydawania decyzji wprost sprzecznych z prawem, a pomysłowość urzędów jest w tym zakresie nieograniczona (ostatnio w imieniu Klienta odwoływaliśmy się od odmowy wydania WZ, w której wprawdzie zauważono, że planowana inwestycja nie musi spełniać warunku dobrego sąsiedztwa, ale uznano, że zaburzy ona wizualny odbiór historycznego, a zatem w ocenie organu gminy prawem chronionego, układu miedz i dróg polnych).

Najczęściej jednak jako podstawę odmowy wydania WZ wskazuje się, że zgodnie z art. 10 ust. 2a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeżeli na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą instalacje OZE większej niż 500 kW (z wyjątkiem farm fotowoltaicznych o mocy do 1000 kW na gruntach V i VI klasy oraz urządzeń innych niż wolnostojące), ich rozmieszczenie należy ustalić w studium.

Jakkolwiek wyżej wskazany przepis dotyczy zupełnie innego zagadnienia związanego z zagospodarowaniem przestrzennym, niezwykle popularne jest wywodzenie z niego twierdzenia, że w przypadku instalacji większych od 500kW (względnie 1000 kW w przypadku fotowoltaiki, która ma być realizowana na gruntach dwóch najniższych klas) w ogóle nie można wydawać WZ.

Co zrobić w razie odmowy wydania WZ dla inwestycji OZE?

Niestety, pojawiło się kilka orzeczeń sądów administracyjnych (a ściślej jedno, które następnie było w całości cytowane w kilku kolejnych) popierających wyżej przedstawioną interpretację.

Na szczęście w najnowszym orzecznictwie ta linia się odwróciła i pojawiają się coraz liczniejsze orzeczenia wskazujących na całkowity brak podstaw do odmawiania wydawania WZ w opisywanych tu stanach faktycznych. Są wśród nich wyroki wydawane po rozpoznaniu skarg, jakie wnosiliśmy w imieniu naszych Klientów.

Najnowszy wyrok w takiej sprawie 11 października 2022 r. wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, który uwzględnił w całości naszą skargę i uchylił decyzję SKO oraz poprzedzającą ją decyzję wójta pewnej gminy odmawiającą naszemu Klientowi wydania WZ dla planowanej instalacji OZE. Sąd orzekł, że bez względu na moc planowanej instalacji, w żadnym przypadku nie musi ona spełniać warunku dobrego sąsiedztwa.

Co zatem robić jeśli urząd omówi wydania WZ z powołaniem się na niespełnienie warunku dobrego sąsiedztwa lub art. 10 ust. 2a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Warto walczyć i powierzyć specjalistom przygotowanie odwołania w takiej sprawie.

Bądź z prawem na bieżąco

A może powiadomienie o kolejnych ważnych zmianach w prawie i artykułach nt. OZE? Zapraszamy do zapisu na naszą mailową prenumeratę informacyjną – raz w miesiącu przesyłamy zestawienie informacji o aktualnych zmianach w prawie i opublikowanych artykułach z naszego bloga. Najnowsze wieści publikujemy również na kanałach Facebook i Linkedin. Pozostańmy w kontakcie!